U(nie)zależniające działanie konopi?
Streszczenie
Konopie posiadają szereg składników biologicznie czynnych o działaniu prozdrowotnym. Z uwagi na psychoaktywne działanie THC uznawane są za potencjalnie uzależniające, jednak tylko te odmiany, w których ilość THC znacznie przewyższa ilości innych kannabinoidów. Paradoksalnie te same rośliny przeciwdziałają i leczą uzależnienia nie tylko od THC, ale również od innych substancji o działaniu uzależniającym i psychoaktywnym.
Wstęp
Popularność konopi i ich potencjał prozdrowotny znane są od dawna, pierwsze wzmianki pochodzą bowiem jeszcze z czasów przed naszą erą. [1]. Liczne korzyści terapeutyczne na organizm ludzki i zwierzęcy tych roślin wynikają z bogatego zasobu związków biologicznie czynnych, wśród których kannabinoidom przypisuje się największą rolę. [2].
Odmian konopi jest bardzo wiele, jednakże z uwagi na ich psychoaktywny składnik – delta9-tetrahydrakannabinol (THC) zwykło się oddzielać odmiany bogate w THC od tych, które zawierają jego niewielkie ilości [3]. THC jest bowiem odpowiedzialny za występowanie działania psychoaktywnego, które z kolei powiązane jest z rozwojem uzależnienia. Co ciekawe, konopie posiadają również niezwykle istotny składnik, który działa przeciwstawnie do THC, czyli nie tylko nie powoduje efektu uzależnienia, ale wręcz odwraca go i pozwala skutecznie wyeliminować uzależnienie od innych substancji o działaniu psychoaktywnym. Tym składnikiem jest kannabidiol – CBD.
Właściwości uzależniające przypisuje się substancjom lub stanom behawioralnym, które modyfikują procesy psychiczne, wegetatywne i somatyczne współdziałające z układem nagrody i kary, przyczyniając się do utraty kontroli nad zachowaniami popędowymi. [4]. Taką definicję spełnia w znacznym stopniu psychoaktywny składnik konopi – delta9-tetrahydrakannabinol.
Co to jest CUD?
Popularność zażywania konopi i wywoływania przez nie pozytywnego i negatywnego wpływu na organizm stwarza liczne kontrowersje leżące u podłoża problematyki legalizacji konopi indyjskich i produktów kannabinoidowych.
Prozdrowotne działanie konopi wynika przede wszystkim z zawartości kannabinoidów i innych związków biologicznie czynnych, których pozytywne efekty plejotropowe wpisują się w korzyści uzyskiwane ze stosowania terapii roślinnych i ziołowych. Jednakże, z uwagi na negatywny wpływ THC na organizm ludzki i zwierzęcy w kontekście szeroko dyskutowanego potencjału uzależniającego, ukłuto w nomenklaturze naukowej określenie opisujące występowanie negatywnych objawów związanych z nadużywaniem bogatych w THC konopi. Termin CUD, z angielskiego Cannabis Use Disorder, oznacza występowanie potencjalnie niekorzystnych dla zdrowia objawów znacznie pogarszających stan zdrowia i mogących stanowić potencjalne zagrożenie życia. [5].
Aktualne dane naukowe i obserwacje kliniczne zdecydowanie wspierają tezę, że nadużywanie konopi indyjskich bogatych w THC, podobnie jak nadużywanie innych substancji, takich jak alkohol, opioidy, środki pobudzające i tytoń, może przekształcić się w zaburzenie używania (uzależnienie) o poważnych konsekwencjach klinicznych. [6].
Uzależniający efekt THC
Problem uzależnienia od danej substancji wydaje się złożony i trudny do oceny w przypadku niektórych związków. W odpowiedzi na poszukiwania naukowców, psychoterapeutów, lekarzy opracowano uogólnione kryteria umożliwiające ocenę i klasyfikację zaburzeń psychicznych leżących u podłoża potencjału uzależniającego substancji. Narzędzie to, określane skrótem DSM-IV (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders), zostało przygotowane przez Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne i pozwala sklasyfikować obserwowane objawy w pięciu aspektach – tak zwanych osiach:
• Oś I – zaburzenia kliniczne
• Oś II – zaburzenia osobowości, zaburzenia rozwojowe
• Oś III – stany ogólnomedyczne
• Oś IV – problemy psychospołeczne i środowiskowe
• Oś V – poziom przystosowania [Kryteria diagnostyczne według DSM-IV-TR. Redakcja wydania polskiego Jacek Wciórka. Wyd. Elsevier 2008]
Okazuje się, że przewlekłe używanie konopi wiąże się ze zwiększonym ryzykiem rozwoju CUD i wystąpienia charakterystycznych objawów uzależnienia według kryteriów DSM-IV. [7].
Zwróćmy jednak uwagę, że powyższe kryteria diagnostyczne rozpoznania uzależnienia nie biorą pod uwagę wpływu odstawienia stosowanej substancji czynnej na nasilenie występowania poważnych zaburzeń psychicznych.[8]. Poprawiona klasyfikacja DSM-5, która uwzględnia problematykę tak zwanego odstawienia substancji czynnej sugeruje i potwierdza uzależniający potencjał THC. Dlaczego? Mianowicie, kliniczna diagnoza odstawienia konopi obejmuje wszystkie objawy CUD, takie jak występowanie braku motywacji, objawy depresji i lęku, szczególnie u dzieci i młodzieży, drażliwość, złość, agresję, nerwowość, trudności ze snem, zmniejszony apetyt lub utrata wagi, niepokój, obniżony nastrój i objawy fizyczne powodujące znaczny dyskomfort, drżenie, pocenie się, gorączka, dreszcze i bóle głowy [8], które pojawiają się od 1 do 2 dni po zaprzestaniu intensywnego używania i mogą trwać od 7 do 14 dni [9]. Widać więc, że po dodaniu kryterium „odstawienia” jako objawu CUD oczywiste jest, że rozwój uzależnienia od konopi bogatych w THC jest podobny do uzależnienia od innych środków narkotycznych.
W badaniach naukowych szeroko opisywana jest również obserwowana dysfunkcja poznawcza, deficyty funkcji wykonawczych czy osłabienie krótkotrwałej pamięci roboczej szczególnie w wieku dorosłym. [10].
Winna dopamina?
Powszechnie wiadomo, że delta9-tetrahydrakannabinol (THC) wykazuje właściwości psychoaktywne, czyli wpływa na poziom dopaminy w mózgu, a dopamina z kolei uczestniczy w procesach uzależnienia.
Naukowcy postanowili sprawdzić, w jaki sposób THC wpływa na zmiany poziomu dopaminy i w tym celu podawali jednorazowe dawki THC, tak zwierzętom, jak i ludziom. Okazało się, że podanie szczurom 0,5 i 2,0 mg/kg THC powodowało wzrost uwalniania dopaminy z części mózgu zwanej prążkowiem. [11]. Podobnie było w przypadku ludzi. Mianowicie u zdrowych ochotników, którym poddano doustnie 10 mg THC lub placebo obserwowano wzrost uwalniania dopaminy w okolicach przedczołowych kory mózgowej [12] lub w okolicach prążkowia (8 mg THC w formie aerozolu). [13]. Oczywiście, są również dostępne badania pokazujące, że podawanie THC nie ma związku z uwalnianiem dopaminy [14], dlatego podłoże molekularne uzależniającego oddziaływania THC wciąż pozostaje nie do końca poznane i dyskusyjne.
Pomimo naukowych i nienaukowych kontrowersyjnych dyskusji dotyczących uzależnienia od marihuany, dowody kliniczne i obserwacyjne wyraźnie wskazują, że długotrwałe zażywanie konopi bogatych w THC może prowadzić do uzależnienia.
CBD – cudowny składnik konopi o działaniu przeciw-uzależniającym
Konopie posiadają w swoim składzie kannabidiol (CBD), drugi najpowszechniejszy składnik tych roślin, który, jak wykazano w licznych badaniach przedklinicznych, moduluje różne obwody neuronalne zaangażowane w uzależnienie od substancji narkotycznych, opioidów, kokainy i środków psychostymulujących. [15]. Udowodniono, że CBD posiada działanie przeciwlękowe, przeciwpsychotyczne, przeciwdepresyjne i neuroprotekcyjne (ochronne na układ nerwowy). [16; 17].
W badaniach na zwierzętach analizowano wpływ CBD na uzależnienie. Wykazano, że CBD zmniejszał uzależnienie od morfiny (5 mg/kg) [18], heroiny (jedna dawka 5 mg/kg lub 5 mg/kg raz dziennie przez 3 dni), kokainy i amfetaminy (5 mg/kg). [19].
Obserwacje kliniczne prowadzone wśród ludzi również potwierdzają antagonistyczne działanie CBD w stosunku do innych substancji o potencjale narkotycznym. Interesujące badanie zostało przeprowadzone na 19-letniej kobiecie uzależnionej od konopi bogatych w THC, która doświadczyła syndromu odstawienia, gdy próbowała zaprzestać używania konopi. CBD podawano przez 11 dni (300 mg w dniu 1., 600 mg w dniach 2.-10 i 300 mg w dniu 11.). Zaobserwowano szybki spadek objawów odstawienia i ograniczenie konieczności/chęci przyjmowania THC. [20]. Przeprowadzono również badanie wpływu CBD na uzależnienie od tytoniu i nikotyny na 24 palaczach, którzy chcieli rzucić palenie. Wyniki wykazały znaczne zmniejszenie liczby wypalanych papierosów (~40%) po CBD w ciągu tygodnia. [21]. Jeśli chodzi o uzależnienie od innych substancji, w tym od alkoholu opioidów, środków psychostymulujących, halucynogennych lub uspokajających, na chwilę obecną nie zostały opublikowane wiarygodne dane kliniczne pokazujące efekt odwracania efektu uzależnienia przez CBD u ludzi.
Pozostałe składniki konopi, czyli kannabinoidy inne niż THC wspierają działanie CBD w jego działaniu prozdrowotnym i nie tylko nie wykazują potencjału uzależniającego, ale przede wszystkim wspierają aktywność CBD w leczeniu uzależnień tak od THC, jak i od innych substancji o działaniu narkotycznym i psychoaktywnym. [22].
Podsumowanie
Konopie stanowią obiecujące źródło istotnych dla zdrowia substancji o plejotropowym oddziaływaniu na organizm. Paradoksalnie działają przeciwstawnie poprzez zawartość wzajemnie antagonistycznych związków: psychoaktywnego THC i kannabinoidów pozbawionych działania psychoaktywnego. Konopie to rośliny o dwóch obliczach, te bogate w THC uzależniają. A te bogate w inne kannabinoidy niwelują uzależnienia. Potencjał konopi jest nieustannie badany i odkrywany i warto pochylić się nad ich prozdrowotnym efektem profilaktycznym i terapeutycznym.
Bibliografia :
1. Zuardi, A. W. (2006). History of Cannabis as a Medicine: a Review. Brazilian Journal of Psychiatry, 28(2).
2. Bridgeman, M. B., & Abazia, D. T. (2017). Medicinal Cannabis: History, Pharmacology, And Implications for the Acute Care Setting. P & T: a peer-reviewed journal for formulary management, 42(3), 180-188.
3. Pollio A. (2016). The Name of Cannabis: A Short Guide for Nonbotanists. Cannabis and cannabinoid research, 1(1), 234-238.
4. Koob GF, Volkow N. Neurobiology of addiction: a neurocircuitry analysis. Lancet Psychiatry. 2016 Aug; 3(8):760-773.
5. Hasin DS, Saha TD, Kerridge BT, Goldstein RB, Chou SP, Zhang H, Jung J, Pickering RP, Ruan WJ, Smith SM, Huang B, Grant BF Prevalence of Marijuana Use Disorders in the United States Between 2001-2002 and 2012-2013. JAMA Psychiatry. 2015 Dec; 72(12):1235-42.
6. Zehra A, Burns J, Liu CK, et al. Cannabis Addiction and the Brain: a Review. J Neuroimmune Pharmacol. 2018;13(4):438-452. doi:10.1007/s11481-018-9782-9
7. Volkow ND, Baler RD, Compton WM, Weiss SR Adverse health effects of marijuana use. N Engl J Med. 2014 Jun 5; 370(23):2219-27.
8. Katz G, Lobel T, Tetelbaum A, Raskin S. Cannabis Withdrawal – A New Diagnostic Category in DSM-5. Isr J Psychiatry Relat Sci. 2014;51(4):270-5. PMID: 25841223.
9. Davis JP, Smith DC, Morphew JW, Lei X, Zhang S Cannabis Withdrawal, Posttreatment Abstinence, and Days to First Cannabis Use Among Emerging Adults in Substance Use Treatment: A Prospective Study. J Drug Issues. 2016 Jan; 46(1):64-83.
10. Renard J, Vitalis T, Rame M, Krebs MO, Lenkei Z, Le Pen G, Jay TM Chronic cannabinoid exposure during adolescence leads to long-term structural and functional changes in the prefrontal cortex Eur Neuropsychopharmacol. 2016 Jan; 26(1):55-64.
11. Ng Cheong Ton JM, Gerhardt GA, Friedemann M, Etgen AM, Rose GM, Sharpless NS, Gardner EL. The effects of delta 9-tetrahydrocannabinol on potassium-evoked release of dopamine in the rat caudate nucleus: an in vivo electrochemical and in vivo microdialysis study. Brain Res. 1988 Jun 7;451(1-2):59-68. doi: 10.1016/0006-8993(88)90749-4. PMID: 2855215.
12. Stokes PR, Egerton A, Watson B, Reid A, Breen G, Lingford-Hughes A, Nutt DJ, Mehta MA. Significant decreases in frontal and temporal [11C]-raclopride binding after THC challenge. Neuroimage. 2010 Oct 1;52(4):1521-7.
13. Bossong MG, Mehta MA, van Berckel BN, Howes OD, Kahn RS, Stokes PR. Further human evidence for striatal dopamine release induced by administration of ∆9-tetrahydrocannabinol (THC): selectivity to limbic striatum. Psychopharmacology (Berl). 2015;232(15):2723-2729. doi:10.1007/s00213-015-3915-0
14. Barkus E, Morrison PD, Vuletic D, Dickson JC, Ell PJ, Pilowsky LS, Brenneisen R, Holt DW, Powell J, Kapur S, Murray RM Does intravenous Δ9-tetrahydrocannabinol increase dopamine release? A SPET study. J Psychopharmacol. 2011 Nov; 25(11):1462-8.
15. Zuardi AW, Crippa JA, Hallak JE, Moreira FA, Guimaraes FS. Cannabidiol, a Cannabis sativa constituent, as an antipsychotic drug. Braz J Med Biol Res. 2006;39(4):421–9
16. Zanelati TV, Biojone C, Moreira FA, Guimaraes FS, Joca SR. Antidepressant-like effects of cannabidiol in mice: possible involvement of 5-HT1A receptors. Br J Pharmacol. 2010;159(1):122–8.
17. Guimaraes FS, de Aguiar JC, Mechoulam R, Breuer A. Anxiolytic effect of cannabidiol derivatives in the elevated plus-maze. Gen Pharmacol. 1994;25(1):161–4.
18. Katsidoni V, Anagnostou I, Panagis G Cannabidiol inhibits the reward-facilitating effect of morphine: involvement of 5-HT1A receptors in the dorsal raphe nucleus. Addict Biol. 2013 Mar; 18(2):286-96.
19. Parker LA, Burton P, Sorge RE, Yakiwchuk C, Mechoulam R Effect of low doses of delta9-tetrahydrocannabinol and cannabidiol on the extinction of cocaine-induced and amphetamine-induced conditioned place preference learning in rats Psychopharmacology (Berl). 2004 Sep; 175(3):360-6.
20. Crippa JA, Hallak JE, Machado-de-Sousa JP, Queiroz RH, Bergamaschi M, Chagas MH, Zuardi AW Cannabidiol for the treatment of cannabis withdrawal syndrome: a case report. J Clin Pharm Ther. 2013 Apr; 38(2):162-4.
21. Morgan CJ, Das RK, Joye A, Curran HV, Kamboj SK Cannabidiol reduces cigarette consumption in tobacco smokers: preliminary findings Addict Behav. 2013 Sep; 38(9):2433-6.
22. Stone NL, Murphy AJ, England TJ, O’Sullivan SE. A systematic review of minor phytocannabinoids with promising neuroprotective potential. Br J Pharmacol. 2020;177(19):4330-4352. doi:10.1111/bph.15185
Produkty ostatnio dodane
-
Satiwell 15
239,00 złPoprzednia najniższa cena: 239,00 zł.
Dodaj do koszykaSatiwell 15 – Olej konopny z ekstraktem z konopi włóknistej, standaryzowany. Produkt powstaje wyłącznie z naturalnych składników przy użyciu techniki ekstrakcji CO2 w stanie nadkrytycznym, zawiera pełne spektrum fitokannabinoidów, flawonoidów i terpenów.
-
Satiwell 10
169,00 złPoprzednia najniższa cena: 169,00 zł.
Dodaj do koszykaSatiwell 10 – Olej konopny z ekstraktem z konopi włóknistej, standaryzowany. Produkt powstaje wyłącznie z naturalnych składników przy użyciu techniki ekstrakcji CO2 w stanie nadkrytycznym, zawiera pełne spektrum fitokannabinoidów, flawonoidów i terpenów.
-
Satiwell 5
79,00 złPoprzednia najniższa cena: 79,00 zł.
Dodaj do koszykaSatiwell 5 – Olej konopny z ekstraktem z konopi włóknistej, standaryzowany. Produkt powstaje wyłącznie z naturalnych składników przy użyciu techniki ekstrakcji CO2 w stanie nadkrytycznym, zawiera pełne spektrum fitokannabinoidów, flawonoidów i terpenów.
-
Satiwell 40
599,00 złPoprzednia najniższa cena: 599,00 zł.
Dodaj do koszykaSatiwell 40 – Olej konopny z ekstraktem z konopi włóknistej, standaryzowany. Produkt powstaje wyłącznie z naturalnych składników przy użyciu techniki ekstrakcji CO2 w stanie nadkrytycznym, zawiera pełne spektrum fitokannabinoidów, flawonoidów i terpenów.